Φώτης Τερζάκης – Ιατρική/Πολιτική

Περιγραφή

Με όσα λέω εδώ για τον κατασταλτικό ρόλο τής ιατρικής δεν αντιτίθεμαι στην “πολιτικοποίηση της ιατρικής” γενικώς, αλλά σε μια ορισμένη πειθαρχική πολιτική της λειτουργία· και πιστεύω ακράδαντα την ίδια στιγμή ότι αν μια ιατρική είναι όντως θεραπευτική, ενέχει κατ’ ανάγκη μια ορισμένη πολιτική διάσταση, χειραφετησιακή και απελευθερωτική. Το πρόβλημα δεν είναι οι πολιτικές χρήσεις τής ιατρικής, ως εάν η ίδια ήταν ένα ουδέτερο εργαλείο που μπορεί να χρησιμοποιηθεί με καλό ή με κακό τρόπο, για καλούς είτε για κακούς σκοπούς. Οι πολιτικές σημασίες για τις οποίες μιλώ και οι οποίες διακυβεύονται στην άσκηση της ιατρικής δεν ανάγονται κατ’ αρχήν σε προθέσεις αλλά είναι ενθηκευμένες στο ίδιο το επιστημολογικό μοντέλο, δηλαδή στη μορφή τής εκάστοτε ιατρικής. Η συζήτηση που αναλαμβάνω αφορά πρωτίστως αυτό το βαθύτερο επίπεδο, τα ιατρικά μοντέλα και τις πολιτικές σημασίες που είναι εγγεγραμμένες στη δομή τους, τις οποίες προσπαθώ να φέρω στο φως και να καταστήσω ρητές – και μόνο δευτερευόντως, εν είδει προέκτασης των πρώτων, τις πολιτικές χρήσεις τής ιατρικής και τον εγκληματικά κερδοσκοπικό χαρακτήρα των φαρμακευτικού καρτέλ και της βιομηχανίας υγείας.

Η καρδιά τής αντιμαχίας των θεραπευτικών προσεγγίσεων στον σύγχρονο κόσμο έγκειται στο πώς θα σηματοδοτηθεί κεντρικά η αρρώστια: εξωγενής εισβολή ή κατάρρευση της έμφυτης ανοσοποιητικής ικανότητας; Η βαρύτητα της απάντησης είναι τεράστια, διότι από την οπτική που θα υιοθετηθεί απορρέουν άκρως διαφορετικές, και δραματικά αποκλίνουσες, θεραπευτικές στρατηγικές, με ανυπολόγιστες συνέπειες τόσο στη ζωή τού ατόμου όσο και στην οργάνωση της κοινωνίας. Αν είμαστε υποχρεωμένοι να διαλέξουμε χρειαζόμαστε ένα κριτήριο. Και το κριτήριο αυτό είναι κατ’ ανάγκη πολιτικό, με την ευρύτερη δυνατή έννοια του όρου: αφορά σε τελευταία ανάλυση την πολιτική έναντι της φύσης που είμαστε διατεθειμένοι ν’ ασκήσουμε, συνυπολογίζοντας και όλες τις επιπτώσεις της στον ατομικό και συλλογικό βίο. Θα μπορούσαμε να μιλήσουμε συνεπώς για μια θεραπευτική συναρμόσιμη με μια ριζοσπαστική οικολογική σκοπιά· και μοντέλα μιας τέτοιας θεραπευτικής μάς προσφέρουν πολλές από τις λεγάμενες (ελλείψει καλύτερου όρου) “εναλλακτικές θεραπείες” που διεκδικούν μεγάλο μερίδιο δημοτικότητας στις μέρες μας – στις οποίες περιλαμβάνω την ψυχανάλυση, για λόγους που θα προσπαθήσω να εξηγήσω.